İnfertil Çiftlerin Değerlendirilmesi
İnfertil Çiftlerin Değerlendirilmesi için en az bir yıl düzenli (haftada 2) ve korunmadan cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin oluşmaması gerekir.
Eğer hasta yaşı 35′ den ileriyse, oligo(adetlerin arasının 40 günden uzun olması), amenore (adet görememe) öyküsü olması, rahim veye tüplerle ilgili bilinen bir hastalığı olması, endometriosis öyküsü olması yada subfertil bir eş varlığında araştırmalara daha erken başlanır. Bu değerlendirmede amaç infertilite nedeninin bulunmasıdır.
İnfertil Çiftlerin Değerlendirilmesi Başlıca araştırma yöntemleri;
- Anamnez
- Fizik muayene
- Temel infertilite yöntemlerinin araştırılmasıdır.
- Anamnez dir.
Çift detaylı olarak sorgulanır. Evlilik ve infertilite süresi, önceki korunma yöntemleri, cinsel ilişki sıklığı, daha önceki tedaviler, varsa önceki gebelikler sorulmalıdır. Doğuma kadar gitmiş gebelik implantasyon(rahim içine bebeğin tutunması) sorunu olmadığını, rahim kapasitesinin yeterli olduğunu düşündürür.
İnfertilite sık görülen klinik bir problemdir ve çiftlerin %13-15’ini etkilemektedir. Sağlıklı genç çiftler için gebelik elde etme oranı her siklus için ortalama %20-25’dir. Kümülatif gebelik oranı 6 ay için %60, 1 yıl için %86 ve 2 yıl için ise %92’dir.
Bilinen bir üreme patolojisinin olmadığı durumlarda 2 yıl süreyle korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen konsepsiyon oluşmadıysa çiflerin değerlendirme ve tedavisine başlanmalıdır. Değerlendirme, çiftin istekleri, hasta yaşı, infertilite süresi, anamnez ve fizik muayenedeki özel durumlar göz önünde bulundurularak yapılmalıdır.
İnfertil çiftin ilk değerlendirmesinde reprodüktif fizyolojinin her komponenti (serviks, uterus, endometrium, overian fonksiyon, fallop tüpleri) anormallikleri tanımlanmak üzere değerlendirilir. Erkek faktör değerlendirmesi, detaylı anamnez ve fizik muayene sonrasında, 2 kez 15 gün arayla yapılmış semen analizini içermelidir. Son 30 yılda infertilite alanındaki özellikle de yardımcı üreme tekniklerindeki gelişmeler sonucunda gebelik oranları artmaktadır.
Abortus (düşük) nedeniyle yapılan kürtajlar, postpartum (doğumdan sonra) veya postoperatif (ameliyat sonrası) komplikasyonlar fertilite üzerinde olumsuz etki yapabilmektedir. Tekrarlaya gebelik kayıplarında (peş peşe 3 ve üzerinde düşük olması) kanda pıhtılaşma bozukluğu, kromozom analizi, histeroskopi gibi daha kapsamlı testlere ihtiyaç duyulmaktadır.
Menarş (ilk adet olma) yaşı, adet düzeni not edilir. Dismenore (ağrılı adet görme) ve disparoni (ağrılı cinsel ilişki) endometriosis açısından uyarıcı olabilir. Geçirilmiş operasyonlar, pelvik enfeksiyonlar, geçirilmiş tüberküloz, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, ilaç sigara, alkol kullanımı da not edilir. Tiroid disfonksiyonu, galaktore (göğüslerden süt gelmesi), hirsutizm (aşırı kıllanma) detaylı olarak sorgulanmalıdır.
Fizik ve Jinekolojik Muayene
- Hastanın boyu kilosu ölçülüp BMİ hesaplanır. Hirsutizm, oligo – anovulasyon ve obezite PCO da sık görülür. Akne(sivilce) varlığı ve alopesi (saç dökülmesi, kellik) hiperandrojenizmin diğer bulgularıdır.
- Jinekolojik muayenede pelvik ve abdominal hassasiyet, genital organlarda kitle, vajinal ve servikal sekresyonlar, adneksiyal kitle, cul de sac da nodularite araştırılır. Enfeksiyon açısından servikal kültür serviksin premalign lezyonları açısından pap smear alınır.
- Over rezervini belirlemek için adetin 2. Yada 3. Günü sabah hormon testleri ve transvajinal ultrason yapılır. Bazal FSH, LH, E2,gerek duyulursa AMH, TSH ve Prolaktin bakılır. Seroloji istenir.
- Ultrasonda antral folikül sayısı not edilir. Uterus, overler ve adneksler incelenir.
- Erkek hastanın muayenesi Üroloji polikliniğinde yapılmaktadır.